Zgodnie z polskim prawem osobami upoważnionymi do dziedziczenia (ustawowego i testamentowego) są między innymi rodzice, małżonkowie, rodzeństwo, ale również
i dzieci. Niestety, nierzadko zdarza się, iż otrzymany spadek obarczony jest długami zaciągniętymi przez spadkodawcę za życia. Spadkobiorca w sytuacji, gdy posiada prawo do nabycia spadku może podjąć decyzję:
- o przyjęciu spadku bez ograniczeń związanych z długami,
- o przyjęciu spadku z ograniczeniem odpowiedzialności,
- o odrzuceniu spadku.
Aby uchronić małoletniego przed otrzymaniem długów, które zostały zaciągnięte przez spadkodawcę najczęściej odrzuca się spadek w imieniu osoby niepełnoletniej. Ale o tym później.
Nabycie spadku przez niepełnoletniego
Prawo spadkowe w Polsce nie posiada ograniczeń w zakresie wieku, w którym można otrzymać spadek. Dlatego też możliwe jest otrzymanie spadku zarówno przez osobę niepełnoletnią, jak i nienarodzone dziecko – warunkiem jest narodzenie się dziecka żywego oraz musi być ono poczęte w chwili otwarcia spadku (art. 927 § 2. KC)
Ogólne zasady dotyczące dziedziczenia ustawowego wskazują na grupy spadkobierców upoważnionych do otrzymania spadku. Do pierwszej grupy należą małżonkowie oraz dzieci, którzy otrzymują spadek w częściach równych.
Dziecko, podobnie jak osoba dorosła ma prawo do przyjęcia lub odrzucenia spadku. Zgodnie z art. 1015 kodeksu cywilnego „Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza[1].” Oznacza to również otrzymanie długów, które posiadał spadkodawca, jednakże otrzymane zobowiązania spłacane są do wysokości otrzymanego spadku.
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego
Małoletni, który nie ukończył 18 roku życia nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych, dlatego też nie może we własnym imieniu decydować o sprawach spadkowych. Odrzucenie spadku przez niepełnoletnią osobę odbywa się za pośrednictwem jego pełnoprawnego opiekuna.
Rodzice, bądź opiekunowie osoby niepełnoletniej muszą złożyć wniosek do odpowiedniego sądu opiekuńczego o pozwolenie na odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Odrzucenie spadku jest czynnością przekraczającą „zwykły zarząd”, dlatego wymagana jest zgoda sądu. Sąd po dokonaniu przesłuchań świadków i zbadaniu całej sprawy wyrazi zgodę, bądź nie.
Zachowek dla małoletniego
W sytuacji, gdy spadkodawca sporządza testament i pominie spadkobierców, którzy byliby powołani do spadku gdyby testamentu nie było tzn. z mocy ustawy, to po śmierci spadkodawcy przysługuje im roszczenie o zapłatę zachowku od spadkobierców, którzy otrzymali spadek na mocy testamentu. Zachowek przysługuje również małoletniemu, gdy spadkodawca sporządził testament i nic mu nie zapisał. Dziecko dostanie z tytułu zachowku dwie trzecie udziału, jakie otrzymałoby wówczas, gdyby dziedziczyło z mocy ustawy. Jest to wiec więcej niż przysługuje osobie pełnoletniej (połowa udziału). O zachowek w imieniu nieletniego mają prawo wystąpić rodzice lub prawni opiekunowie i powinni to zrobić nie czekając na uzyskanie pełnoletności przez małoletniego, ponieważ nawet w stosunku do małoletniego przepisy prawa o zachowku przewidują przedawnienie roszczenia. Termin wynosi pięć lat, liczony jest od dnia otwarcia spadku - śmierci spadkodawcy lub od otwarcia testamentu przez notariusza lub ogłoszenia przez sąd.
[1] https://www.arslege.pl/termin-zlozenia-oswiadczenia-o-przyjeciu-lub-o-odrzuceniu-spadku/k9/a6973/